MỘT NGƯỜI THỨ NHÌ, MỘT NGƯỜI TRƯỚC BÉT

Chưa thấy tổng thống nước nào được người dân Hà Nội tiếp đón nồng hậu và chân tình như Obama. Nhìn ông ăn bún chả ở quán Hương Liên phố Lê Văn Hưu mà xúc động: chiếc bàn nhỏ không thể giản dị hơn, ông uống bia không dùng cốc, suất bún chả 6 USD, bằng một suất ăn nhanh rẻ tiền nhất ở Mỹ. Nhân dân vây lấy ông, chờ đợi ông, những nụ cười rạng rỡ. Tất cả đều chân thành. Không có ai phải diễn. Tôi chỉ có thể gọi đó là Chính trị tử tế. Ông phân biệt với những kẻ khác, vì ông thực sự là một tổng thống của dân, do dân, vì dân, giữa cái thời mà những từ ấy bị lạm dùng dối trá.

Dạo đầu tháng 11 năm 2008, khi tôi đang trong năm học thứ 3 giảng dạy ở Đại học Wayne State University (Michigan), là lúc diễn ra cuộc bầu tổng thống Mỹ mà Obama là một ứng viên. Ông được giới cấp tiến, đặc biệt là trí thức và sinh viên, ủng hộ mạnh mẽ. Nhưng tôi lo cho ông, vì đến lúc ấy nước Mỹ chưa từng có tổng thống da mầu. Nhớ rằng cho đến năm 1968 dưới thời tổng thống Johnson, người da đen ở Mỹ mới được hưởng chế độ “one man, one vote” (mỗi người một phiếu bầu). Tôi sợ phe bảo thủ của Mỹ sẽ ngăn được Obama trở thành tổng thống da mầu đầu tiên của Hợp chủng quốc. Thậm chí, tôi e ngại nếu được bầu, ông sẽ bị ám sát.

Hôm ấy, tôi vác máy ảnh định ghi lại mấy hình kỷ niệm ở một địa điểm bầu cử. Tới nơi mới biết người ta cấm chụp ảnh trong khu vực bầu, có lẽ để tránh cử tri bị chụp trộm cùng với lá phiếu đã gạch của mình. Đấy là lần duy nhất tôi bị ngăn không cho chụp ảnh trên đất Mỹ.

Chừng 11 giờ đêm hôm ấy, giờ Michigan (miền Đông nước Mỹ), tôi đã định đi ngủ, vì hôm sau có giờ giảng bài sớm. Bỗng cả đại học vỡ oà, sinh viên reo nổ trời trong niềm hân hoan tột độ. Tôi hiểu rằng Barak Obama đã trúng cử. Nền dân chủ của Mỹ tiến bộ nhanh và tử tế hơn tôi tưởng.

Hôm nay, sau gần 8 năm với 2 nhiệm kỳ tổng thống, ông đến Việt Nam để nâng quan hệ hai nước lên một tầm cao mới. Tôi đang vừa viết bài này vừa nghe tổng thống Obama phát biểu, được truyền hình trực tiếp từ Trung tâm Hội nghị quốc gia. Ông nói thật chân thành, sao tôi thấy rưng rưng. Ít khi tôi được nghe tiếng của một con người, không phải là robot.

Nước Việt Nam đang bị tên láng giềng nham hiểm phương bắc đe doạ. Nếu thế hệ này người Việt để mất nước, thì đó đâu phải là vì chúng ta không có những người bạn tử tế, mà bởi vì chúng ta đã không đủ thành tâm tử tế với bạn bè.

Ông bạn già của tôi đưa ra sáng kiến: Giá như nhà nước tổ chức một cuộc trưng cầu ý dân về sự tin cậy đối với 2 người (1) Tập Cận Bình và (2) Barak Obama thì sao nhỉ? Ông nhà báo về hưu ở đầu ngõ bảo: “Theo kinh nghiệm của tôi, kết quả cuộc bình chọn sẽ được công bố thế này: “Đồng chí Tập Cận Bình đứng thứ nhì, còn Tổng thống Obama đứng ngay trước bét””.
Nguyễn H. V. Hưng